Port Kronsztad – Miecz i tarcza Rosji

Wprowadzenie

Ryk syren bombowców nurkujących Ju-87 „Stuka” przeszywa mroźne powietrze setki metrów ponad spokojnymi wodami Zatoki Fińskiej. Wtóruje mu huk wystrzałów z setek dział przeciwlotniczych, umieszczonych zarówno na pokładach okrętów, jak i na lądzie. Huk dział stopniowo się wzmaga, chciał przekrzyczeć pikujące samoloty. Sowiecki pancernik Marat znalazł się w samym środku przyrządów celowniczych samolotu Hansa-Ulricha Rudela, a jego załoga desperacko stara się wycelować działa w nadlatującego wroga.

Artyleria okrętu stale bombarduje pozycje wojsk niemieckich pod Leningradem, co jedynie wzmacnia determinację młodego niemieckiego pilota, z całych sił pragnącego pomóc swoim towarzyszom na ziemi. Pojedyncza, 1000-kilogramowa bomba odczepia się od podbrzusza samolotu i z rosnącym impetem opada w kierunku sowieckiego drednota. Z głuchym łoskotem trafia w jego przedni magazyn, doprowadza do katastrofalnej w skutkach eksplozji i posyła tytana na dno 10-metrowej zatoki.

Był to jeden z kilku nalotów, jakie Luftwaffe przeprowadziło na morskie miasto Kronsztad. Berlin doskonale zdawał sobie sprawę z jego znaczenia dla Leningradu (dziś Sankt-Petersburga), najważniejszego centrum przemysłowego i symbolu kulturalnego Rosji, który był już niemal całkowicie oblężony przez niemieckie wojska. Dowództwo sowieckie poczyniło ogromne wysiłki, by uzbroić ten bastion i zatrzymać rozpędzoną niemiecką machinę wojenną, która przetoczyła się przez front wschodni z przerażającą siłą i prędkością. Jądro sowieckiej Floty Bałtyckiej stacjonowało w porcie w Kronsztadzie, dobrze chronionym przed atakami z powietrza, by skupić wszystkie siły na jednym obszarze i odnieść zwycięstwo w długiej, wycieńczającej walce.

Wyspa Kotlin

Wyspa Kotlin, na której położony jest Kronsztad, leży w strategicznym położeniu, na samym środku Zatoki Newskiej, nieco ponad dwadzieścia kilometrów o frontu wodnego Leningradu. Dobry przegląd zatoki, jaki zapewniała wyspa, zachęcał kolejne rządy do budowania na niej fortyfikacji, by wytworzyć nieprzekraczalną barierę dla wrogów, którzy chcieliby tą drogą przedostać się do Sankt-Petersturga. Ta strategiczna istotność nie umknęła uwadze cara Piotra Wielkiego, który odbił wyspę z rąk Szwedów w 1703 roku i szybko ustanowił swoją nową stolicę w pobliżu.

W następnych latach carowie panujący w Imperium Rosyjskim przeznaczali niemałe środki na umacnianie tej wyspy, na której pierwszy fort wybudowano w 1704 roku. Wkrótce zasoby i siła robocza napływały z całej Rosji, a architekci i inżynierowie z miejsc tak odległych jak Anglia czy Włochy zostali wynajęci do wkopania się w bagniste tereny i zbudowanie portu wojskowego, a później silnie ufortyfikowanego miasta z cegły i kamienia, poprzecinanego siecią kanałów.

Nowe miasto Imperium przyciągało bogatych przedsiębiorców i umożliwiało rozwój portu kupieckiego. Kronsztad był miejscem, w którym Aleksandor Stiepanowicz Popow przeprowadzał swoje wczesne próby komunikacji radiowej, a personel medyczny pracujący w laboratorium epidemiologicznym w Forcie Aleksander opracował szczepionki na plagę.

 Jednak to znaczenie militarne zawsze było kluczową racją bytu tego miasta. W 1783 roku, po straszliwym pożarze, jaki wybuchł w siedzibie Admiralicji Rosyjskiej w Sankt-Petersburgu, Caryca Katarzyna przeniosła ją do Kronsztadu, co wymagało kolejnych inwestycji w architekturę i inżynierię wojskową Do tego momentu na wyspie istniało już 17 fortów oraz Sobór Św. Mikołaja, dedykowany marynarzom poległym w szeregach carskiej marynarki.

Forty

W grze, w której siedzimy bezpiecznie w porcie i oglądamy fajerwerki, możemy swobodnie rozejrzeć się po okolicy i podziwiać najważniejsze fortyfikacje miasta.

Fort Aleksander

Pierwszą z nich wartą wzmianki jest Fort Aleksander. Ma owalny kształt i położony jest przy wejściu do portu, jest bardzo rozpoznawalny, ponieważ zdaje się być wyspą samą w sobie. Pomysł zrodził się w latach 30. XIX wieku, by bronić południowego ujścia Zatoki Newskiej. Budowę ukończono w 1845 roku. Konstrukcja składa się z kilku poziomów, najeżona jest iluminatorami, w których można było umieścić działa i stworzyć ścianę stanowisk artylerii. Jednak konstrukcja z cegieł szybko stała się przestarzała, ze względu na pojawienie się gwintowanych dział okrętowych, zdolnych szybko obrócić ją w pył.

Fort Kronslot

Po drugiej stronie widzimy fort Kronslot, miejsce, w którym powstał pierwszy fort w Kronsztadzie w 1704 roku. Oryginalna, drewniana konstrukcja została mocno uszkodzona, gdy wyspę nawiedziła powódź w 1824 roku, podjęto więc trud przebudowy go z wykorzystaniem nowoczesnych materiałów i zasad inżynierii wojskowej. Przebudowę ukończono w roku 1863.

Fort Piotr I

Najbliższy miastu, połączony z nim przystanią stoi fort Piotr I. Koncepcja jego budowy zrodziła się w XVIII wieku. Fort miał bronić miejskiego portu handlowego. Wzmocniono go kamieniem w połowie XIX wieku, zwłaszcza w trakcie wojny krymskiej.  Obecnie fort ten nadal należy do rosyjskiej marynarki wojennej i jest niedostępny dla turystów.

Biorąc pod uwagę znaczenie wojskowe Kronsztadu, trudno się dziwić, że zatopiony pancernik Marat podniesiono z dna i wypełniono betonem, by mógł służyć jako stacjonarne stanowisko artylerii i nadal bronić Leningradu swoimi 30-centymetrowymi działami. Swoją nową rolą Marat wspaniale uhonorował obronnego ducha legendarnego rosyjskiego miasta portowego Kronsztad.

Źródło: Portal WoWs